W bieżącym roku czasopismo naukowe World Dental Federation – „International Dental Journal” („Międzynarodowe Czasopismo Stomatologiczne”) obchodzi jubileusz 75-lecia. Z tej okazji na stronie internetowej FDI ukazała się rozmowa z obecnym redaktorem naczelnym periodyku. Prof. Lakshman Samaranayake wspomniał w niej o historii prowadzonego przez siebie prestiżowego periodyku oraz przedstawił wizję jego rozwoju na przyszłość.
Spytany o najważniejsze, wręcz milowe kamienie w liczącej 75 lat historii International Dental Journal, pochodzący ze Sri Lanki prof. Samaranayake powiedział: – IDJ powstał po to, aby stworzyć platformę służącą upowszechnianiu wyników badań naukowych i wiedzy klinicznej z zakresu stomatologii na całym świecie. Pierwszy zespół redakcyjny dążył do zbliżenia środowiska stomatologicznego z różnych regionów świata, koncentrując się przede wszystkim na zdrowiu publicznym, stomatologii w kontekście społecznym oraz epidemiologii.
Jak kontynuował redaktor naczelny, z biegiem lat czasopismo przekształciło się w miejsce publikacji badań obejmujących wszystkie dziedziny stomatologii bez wyjątku. Ta ewolucja profilu czasopisma trwa zresztą nadal – w 2022 roku utworzono nową sekcję „Nauka i technologia w stomatologii”, a w roku 2024 kolejną – poświęconą sztucznej inteligencji w stomatologii.
W rozmowie z prof. Samaranayake nie zabrało pytania o to, jakie aktualne trendy są najważniejsze dla przyszłości stomatologii oraz w jaki sposób czasopismo dostosowuje się, aby zachować swoją wysoką pozycję wśród periodyków naukowych. – Stomatologia rozwija się obecnie na wielu płaszczyznach. Technologie cyfrowe i sztuczna inteligencja w zasadzie zrewolucjonizowały praktykę zawodową, a stomatologia robotyczna stanowi obecnie najbardziej zaawansowaną formę tego postępu. Aby nadążyć za tymi zmianami, poszerzyliśmy zakres tematyczny czasopisma o działy poświęcone AI, technologii cyfrowej oraz nowoczesnym naukom. Skutek jest taki, że niemal co piąta obecnie publikowana praca dotyczy właśnie tych dziedzin – odpowiedział lankijski naukowiec.
Redaktor naczelny został zapytany także o korzyści dla autorów, wynikające ze zgłaszania prac do publikacji w „International Dental Journal”. W odpowiedzi prof. Samaranayake wskazał, że IDJ ma obecnie szeroki wybór form publikacji – od zwięzłych artykułów przeglądowych typu rapid review, poprzez pełne prace przeglądowe, komentarze, aż po dział „Listy do redakcji”, w którym można prowadzić dyskusje na temat opublikowanych materiałów i w ten sposób pogłębiać rozumienie podejmowanej tam problematyki medycznej. Naukowiec zaznaczył również, że opłata za przetwarzanie artykułu (APC) w sekcji rapid review została znacznie obniżona (o prawie połowę). Dodatkowo, w zależności od pochodzenia geograficznego autorów – z krajów rozwiniętych lub rozwijających się – przewidziano dalsze obniżki opłat. Autorzy z krajów o niższych dochodach (Grupa B) mogą publikować bez żadnych opłat APC. Prof. Samaranayake podkreślił przy tym, że cechą charakterystyczną IDJ jest obecnie krótki czas rozpatrywania i publikacji zgłoszonych artykułów.
Zapytany o to, jak widzi funkcjonowanie IDJ w najbliższym dziesięcioleciu, redaktor naczelny powiedział: – „International Dental Journal” będzie nadal odgrywał istotną rolę w kształtowaniu przyszłości stomatologii, wspierając misję FDI polegającą na poprawie zdrowia jamy ustnej na całym świecie. Naszym celem jest osiąganie doskonałości w publikacjach i dostarczanie Czytelnikom najnowszych odkryć w zakresie stomatologii, tak aby IDJ pozostał fundamentem literatury fachowej i badań naukowych w tej dziedzinie.
Prof. Lakshman Samaranayake jest wybitnym mikrobiologiem klinicznym; specjalizuje się w mikrobiologii jamy ustnej, zwłaszcza w rozwoju biofilmu i infekcji grzybiczych. Urodził się w stolicy Sri Lanki – Kolombo. Ukończył studia stomatologiczne na Uniwersytecie Peradeniya, a tytuł doktora medycyny (rozprawa na temat immunologii i mikrobiologii jamy ustnej) uzyskał na Uniwersytecie w Glasgow. Pracował jako konsultant i wykładowca na uczelniach w Wielkiej Brytanii, Hongkongu, Zjednoczonych Emiratach Arabskich oraz w Australii. Funkcję redaktora naczelnego „International Dental Journal” prof. Samaranayake pełni od styczniu 2022 r.
