W dniu 19 lutego 2022 roku zmarł w wieku 93 lat prof. dr hab. n. med. Leszek Kryst- wybitny chirurg szczękowo-twarzowy, wieloletni kierownik I Kliniki Chirurgii Szczękowo-Twarzowej IS AM w Warszawie
Urodził się 20 maja 1929 roku na warszawskiej Woli w patriotycznej rodzinie robotniczej. Był przykładem Pokolenia Kolumbów, ponieważ był harcerzem a następnie żołnierzem AK o pseudonimie Wirski i brał udział w Powstawaniu Warszawskim na Woli i w Śródmieściu i kończył je w stopniu starszego sierżanta. W Powstaniu zginął Jego starszy brat Jerzy. Wielokrotnie ranny w Powstaniu trafił do niemieckiego obozu karnego w Sandbostel, a stamtąd do II Korpusu Polskiego generała Władysława Andersa i jako Jego żołnierz do Anglii, gdzie ukończył szkołę polską w Cannon Hall i uzyskał maturę. Do Polski powrócił w 1947 roku i po ukończeniu Państwowego Liceum Techniki Dentystycznej w Warszawie w 1950 roku został przyjęty na Oddział Stomatologii Akademii Medycznej w Warszawie, który ukończył w 1954 roku. Do końca swojej kariery akademickiej pozostał wierny swojej Alma Mater, przechodząc w niej wszystkie etapy rozwoju naukowo-dydaktycznego od zastępcy asystenta w Klinice Stomatologii Zachowawczej w 1954 roku aż do profesora zwyczajnego Kliniki Chirurgii Szczękowo-Twarzowej i Stomatologicznej w 1986 roku. W latach 1960-1964 studiował jednocześnie na Wydziale Lekarskim swojej uczelni. W 1965 roku uzyskał stopień doktora nauk medycznych na podstawie pracy „Badania laboratoryjne fizyko-chemicznych własności cementów krzemowych”. W tym tez roku rozpoczął prace w Klinice Chirurgii Szczękowej AM we Wrocławiu kierowanej przez prof. M. Górskiego. W 1972 roku na podstawie pracy „ Zmiany morfologiczne w stawach skroniowo-żuchwowych ludzi” został doktorem habilitowanym i docentem. Cały czas pogłębiał swoje zainteresowania zarówno stomatologiczne, uzyskując specjalizacje ze stomatologii zachowawczej, chirurgii szczękowej i chirurgii stomatologicznej, a także lekarskie, specjalizując się w anestezjologii. W latach od 1972 do 1999 pełni wiele funkcji kierowniczych w swojej uczelni: 1972-1999 był Kierownikiem Kliniki Chirurgii Szczękowo-Twarzowej i Stomatologicznej a następnie I Kliniki Chirurgii Szczękowo-Twarzowej, 1973-1981 Dyrektorem Instytutu Stomatologii, 1975-1978 Dziekanem I Wydziału Lekarskiego, 1978-1981 Prorektorem ds. Dydaktyczno-Wychowawczych. W latach od 1984 do 1989 pełnił funkcję Podsekretarza Stanu w MZiOS.
Prof. Kryst był założycielem i Prezesem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Chirurgii Jamy Ustnej i Chirurgii Szczękowo-Twarzowej, Zarządu Europejskiego Towarzystwa Chirurgów Czaszkowo-Szczękowo-Twarzowych (EACMFS) oraz Prezesem Zarządu Unii Polskich Towarzystw Chirurgicznych Jamy Ustnej i Szczękowo-Twarzowej. Przez trzy kadencje był w Zarządzie Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego.
Zainteresowania naukowe prof. Krysta koncentrowały się wokół następujących zagadnień: epidemiologia, diagnostyka i leczenie nowotworów złośliwych twarzy, szczęk, jamy ustnej; opracowanie metod leczenia guzów zębopochodnych i nienowotworowych zmian kostnych szczęk; metody rozpoznawania, różnicowania i leczenia złamań części twarzowej czaszki; leczenie chirurgiczne wad twarzowo-szczękowo-zgryzowych; wprowadzenie nowych technik chirurgicznych w leczeniu złamań części twarzowej czaszki; wdrożenie znieczulenia ogólnego bez intubacji w warunkach ambulatorium stomatologicznego oraz implantologii stomatologicznej. W Polskiej Bibliografii Lekarskiej odnaleźć można 158 pozycji Jego autorstwa, było ich zapewne więcej (ponad 300), ponieważ nie wszystkie zostały tam umieszczone. Jednak nazwisko Pana Profesora każdemu polskiemu dentyście wiązać się będzie przede wszystkim ze znakomitymi podręcznikami akademickimi traktowanymi jako prawdziwe bestselery „Chirurgia szczękowo-twarzowa” PZWL (5 wydań), „Atlas zabiegów chirurgii stomatologicznej” PZWL (2 wydania), „Znieczulenie w praktyce stomatologicznej” PZWL (2 wydania).
Profesor Leszek Kryst był Opiekunem wielu karier akademickich i klinicznych. Między innymi był opiekunem 5 habilitacji, w tym późniejszych Profesorów Janusza Piekarczyka, Huberta Wanyury oraz Andrzeja Wojtowicza. Był promotorem 18 doktoratów. Opiekował się specjalizacjami całej rzeszy polskich chirurgów szczękowo-twarzowych oraz stomatologicznych.
Za swoja działalność naukowo-dydaktyczno-organizacyjną oraz postawy patriotyczne został uhonorowany między innymi Krzyżem Walecznych, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Medalem Zasłużony Nauczyciel Akademicki, Medalem Zasłużony Pracownik Służby Zdrowia a także Złotą Honorową Odznaką Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego. Był także wielokrotnie wyróżniany nagrodami Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej oraz Rektora Akademii Medycznej w Warszawie.
Odszedł znakomity chirurg szczękowo-twarzowy, charyzmatyczny wykładowca i dydaktyk oraz wychowawca i nauczyciel wielu pokoleń polskich lekarzy dentystów. Był niedościgłym Mentorem dla wielu z nas.
Polskie Towarzystwo Stomatologiczne składa rodzinie oraz najbliższym wyrazy współczucia i ubolewania.
