Nikt już nie ma wątpliwości, że lekarz dentysta, w wielu przypadkach, stanowi pierwszy front diagnostyki chorób ogólnoustrojowych o najwyższym natężeniu społecznym. Podstawowa wiedza, pozwalająca na właściwą reakcję, potrzebna jest nie tylko dla spełnienia lekarskiego obowiązku, ale również własnego bezpieczeństwa. Dzięki nauce, o korelacjach pomiędzy jamą ustną a chorobami medycznymi, wiemy coraz więcej.
Znakomitym przykładem przenikania się specjalizacji medycznych jest cukrzyca. Choroba, obok astmy oskrzelowej, jest najczęstszym przewlekłym schorzeniem wieku rozwojowego. Liczba chorych dzieci na świecie systematycznie rośnie, również w Polsce, szczególnie wśród najmłodszych grup wiekowych 0-4 i 5-9 lat. I dentyści nie mogą pozostać na te fakty obojętni.
CUKRZYCA W JEDNYM PALCU
– Zaburzenia metaboliczne stwierdzane w cukrzycy prowadzą do zmian patologicznych w jamie ustnej. U dzieci z cukrzycą, szczególnie niewyrównaną metabolicznie, częściej występują: próchnica zębów, zakażenia grzybicze i bakteryjne, choroby przyzębia, zmniejszone wydzielanie śliny. Lekarz stomatolog jest ważnym członkiem zespołu terapeutycznego, do którego trafi dziecko z cukrzycą, leczone nie tylko insuliną, ale również korzystające, wraz z rodzicami, z nowych technologii – przekonuje dr Bodga Skowrońska, specjalista pediatrii, endokrynologii oraz endokrynologii i diabetologii dziecięcej z Kliniki Diabetologii i Otyłości Wieku Rozwojowego w Poznaniu.
Bycie członkiem takiego zespołu rodzi odpowiedzialność i wymaga wiedzy. Stomatolog powinien znać epidemiologię i charakterystykę kliniczną najczęstszych typów cukrzycy u dzieci, nowoczesne metody leczenia cukrzycy w wieku rozwojowym, w tym najnowsze metody insulinoterapii i systemów monitorowania glikemii.
– Powinien także wiedzieć jak rozpoznawać i unikać hiperglikemii i hipoglikemii. Powinien również zdawać sobie sprawę, że choroby przyzębia nazywane są szóstym powikłaniem cukrzycowym – dodaje dr Skowrońska.
Czytaj także:
Stany nagłe w gabinecie stomatologicznym – będą wytyczne
Jak rozmawiać z pacjentem „antyendodontycznym”?
CUKRZYCA A LECZENIE PROTETYCZNE
Obok cukrzycy pacjentów obojętnie nie powinni przechodzić również lekarze zajmujący się protetyką.
– Cukrzyca predysponuje do zmniejszonego wydzielania śliny oraz zwiększenia jej lepkości. W znacznym stopniu przyspiesza i nasila zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej. Pacjenci z cukrzycą, użytkujący uzupełnienia protetyczne, mają dużą skłonność do stomatopatii protetycznych, którym towarzyszą infekcje grzybicze. Ponadto cukrzyca powoduje postępujące uszkodzenie kości i stawów (neuroartropatia cukrzycowa) – zwraca uwagę dr n. med. Ewa Preferansow z Katedry Protetyki Stomatologicznej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.
Ekspertka podkreśla, że lekarz dentysta powinien posiadać zatem informacje dotyczące specyfiki schorzenia oraz stanu zagrożenia, jaki stwarza cukrzyca (zwłaszcza niewyrównana) w powstawaniu i rozwoju zmian w aspekcie tkanek podłoża protetycznego.
PACJENT NEFROLOGICZNY NA FOTELU
Kolejnym, po cukrzycy, zagadnieniem, który zaczyna coraz częściej stanowić wyzwanie dla stomatologa, są choroby nerek i nadciśnienie tętnicze u dzieci i młodzieży, które są powiązane ze zmianami w jamie ustnej i próchnicą.
– Objawy chorób autoimmunologicznych zlokalizowanych w jamie ustnej, ostre kłębuszkowe zapalenie nerek, próchnica i kamica zębów a nadciśnienie tętnicze, hipercalcuria i kamica układu moczowego a próchnica, to niektóre z problemów, o których powinien wiedzieć lekarz dentysta – uważa prof. Danuta Ostalska-Nowicka z Kliniki Kardiologii Dziecięcej Nefrologii i Nadciśnienia Tętniczego UMP w Poznaniu.
W opinii nefrologów istotnymi zagadnieniami są również powikłania po leczeniu immunosupresyjnym cyklosporyną A w kontekście przerostu dziąsł i stosowania aparatów ortodontycznych, a także przygotowanie pacjenta z aparatem do badań diagnostycznych np. NMP w pediatrii.
– Lekarz stomatolog powinien wiedzieć w jakich sytuacja powinien kierować swojego pacjenta do nefrologa, hipertensiologa, onkologa lub pediatry. Istotna jest również świadomość nefrologiczna w przypadku leczenia próchnicy i kamicy zębów u pacjentów z przewlekła chorobą nerek, nadciśnieniem tętniczym oraz przed transplantacją nerki, przed leczeniem immunosupresyjnym i biologicznym – dodaje prof. Danuta Ostalska-Nowicka.
ONKOLOGIA – TEMAT NA CZASIE
Rola lekarza dentysty w rozpoznawaniu i leczeniu nowotworów, to bez dwóch zdań temat, który w ostatnim czasie z powodzeniem przebija się do świadomości lekarzy. Coraz więcej się o nim mówi, coraz więcej prowadzi wykładów i szkoleń. Choć znawcy tematu nie mają wątpliwości, że do ideału jest jeszcze daleka droga, to i tak o nowotworach głowy i szyi lekarze dentyści wiedzą dziś więcej niż kilkanaście czy kilka lat temu.
– Lista zagadnień opieki stomatologicznej nad dorosłymi pacjentami poddawanymi leczeniu onkologicznemu, na różnych etapach tej terapii jest obszerna. Wymaga wiedzy o postępowaniu w: czasie przygotowania do leczenia przeciwnowotworowego, w czasie trwania terapii onkologicznej (okres wczesnych powikłań), czy w końcu w czasie po zakończeniu terapii onkologicznej (okres późnych powikłań) – wylicza dr n. med. Agnieszka Bogusławska-Kapała z Zakładu Stomatologii Zintegrowanej Katedry Stomatologii Zachowawczej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Eksperci podkreślają, iż ważna jest znajomość najnowszych danych z piśmiennictwa oraz z raportów międzynarodowych towarzystw onkologicznych, w tym Multinational Association of Supportive Care in Cancer/International Society of Oral Oncology (MASCC/ISOO), dotyczących metod i środków leczenia powikłań w jamie ustnej w tej grupie pacjentów.
– Jakie są obecnie wskazania do usuwania ognisk infekcji z jamy ustnej w czasie przygotowania do leczenia onkologicznego? Czy i jakie zabiegi stomatologiczne można przeprowadzać w trakcie chemioterapii? Kiedy po zakończeniu terapii onkologicznej można rozpocząć leczenie stomatologiczne?, to pytania na które warto znać odpowiedź – uważa dr n. med. Agnieszka Bogusławska-Kapała.
