OPINIA PRAWNA POLSKIEGO TOWARZYSTWA STOMATOLOGICZNEGO W ZAKRESIE UDZIELANIA ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH PRZEZ LEKARZY DENTYSTÓW W ZAKRESIE CHORÓB ZĘBÓW, JAMY USTNEJ, CZĘŚCI TWARZOWEJ CZASZKI ORAZ OKOLIC PRZYLEGŁYCH W TRAKCIE OBOWIĄZYWANIA STANU EPIDEMII
Szanowni Państwo,
mając na względzie fakt:
– wprowadzenie na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej, od dnia 20.03.2020 r. do odwołania, stanu epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 [1]
– kierowania przez Państwa do PTS licznych zapytań w powyższym zakresie,
– pojawiania się różnych stanowisk w tytułowej sprawie,
niniejszym pozwalamy sobie przedstawić Państwu rekomendacje PTS w przedmiocie udzielania świadczeń zdrowotnych przez lekarzy dentystów w zakresie chorób zębów, jamy ustnej, części twarzowej czaszki oraz okolic przyległych w trakcie obowiązywania stanu epidemii:
– analiza podstaw normatywnych wprowadzenia powyższego stanu pozwala stwierdzić, iż nie ma wśród nich bezwzględnego zakazu leczenia stomatologicznego w niniejszym okresie;
– powyższe implikuje przyjęcie przez lekarza stomatologa właściwej postawy zgodnej z zasadami wykonywania tego zawodu, w tym obowiązującymi w tym zakresie normami etycznymi, kierując się najwyższym dobrem, jakim jest zdrowie pacjenta.
– świadczenia te powinny być realizowane przy zachowaniu najwyższych środków ostrożności, mając na względzie dobro, w tym zdrowie swoich pacjentów, pracowników, jak również dobro, w tym zdrowie własne;
– zatem należy udzielać świadczeń stomatologicznych wyłącznie względem przypadków nagłych, wymagających niezwłocznego działania, w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia pacjenta, przy zachowaniu nadzwyczaj sterylnych warunków wykonywania takich świadczeń, w szczególności:
– realizacji wywiadu stomatologicznego przez środki porozumiewania się na odległość, np. telefon, e-mail, skype z pacjentem, który planuje udać się do Państwa i ustalenie z nim, w szczególności: – czy wyjeżdżał ostatnio z kraju, – w jakim rejonie świata przebywał, – w jaki sposób wracał do kraju, – kiedy wrócił do kraju, – w jaki sposób planuje dotrzeć do Państwa np. pieszo, komunikacją miejską, – w jakim jest wieku, – jaki jest ogólny stan jego zdrowia[2];
– potwierdzenia przeprowadzenia powyższego wywiadu w dokumentacji medycznej pacjenta zarówno przez przeprowadzającego wywiad, jak również pacjenta;
– pacjenci powinni być przyjmowani w odpowiednich odstępach czasowych;
– dezynfekcja gabinetu oraz instrumentów jest przeprowadzana na podstawie wytycznych sanepidu i pozwala wykluczyć zarażenie się infekcjami pochodzenia bakteryjnego oraz wirusowego;
– decyzja w zakresie leczenia pacjenta w trakcie trwania stanu zagrożenia epidemicznego, a obecnie w czasie stanu epidemii musi być podejmowana przez Państwa indywidualnie, w zakresie każdego przypadku z osobna, z uwzględnieniem co najmniej powyższych wytycznych. Zarówno udzielenie świadczenia zdrowotnego, jak również nie udzielenie świadczenia zdrowotnego może okazać się brzemienne w skutkach.
Ten szczególny czas, w jakim znajdujemy się obecnie wszyscy, wymaga od nas stosowania się do wszelkich norm, jakie wynikają z obowiązujących aktów prawnych, jak również wskazań sugerowanych przez Ministerstwo Zdrowia, ale również wymaga od nas szczególnej wyrozumiałości, cierpliwości i empatii nie tylko względem pacjentów, ale również względem siebie nawzajem.
Co ważne, nie sposób nie zwrócić w tym okresie uwagi na tych pacjentów, którzy cierpią albo na schorzenia przewlekłe albo nagłe, wymagające naszej niezwłocznej interwencji. Są oni szczególnie narażeni na brak możliwości niesienia im pomocy właśnie z uwagi na stan zagrożenia epidemicznego. Obawiają się tego na wyrost, co eskaluje u nich uczucie bólu, dyskomfortu, kiepskiego stanu psychicznego.
Ważne jest, aby pamiętać, iż lekarze dentyści wykonują swój zawód poprzez udzielanie świadczeń zdrowotnych, w szczególności: badanie stanu zdrowia, rozpoznawanie chorób i zapobieganie im, leczenie i rehabilitację chorych, udzielanie porad lekarskich, a także wydawanie opinii i orzeczeń lekarskich wzakresie chorób zębów, jamy ustnej, części twarzowej czaszki oraz okolic przyległych[3]. Lekarz ma obowiązek wykonywania swojego zawodu zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością.[4]
Powołaniem lekarza jest ochrona życia i zdrowia ludzkiego, zapobieganie chorobom, leczenie chorych oraz niesienie ulgi w cierpieniu; lekarz nie może posługiwać się wiedzą i umiejętnością lekarską w działaniach sprzecznych z tym powołaniem; największym nakazem etycznym dla lekarza jest dobro chorego – salusaegroti suprema lex esto; mechanizmy rynkowe, naciski społeczne i wymagania administracyjne nie zwalniają lekarza z przestrzegania tej zasady.[5]
Podsumowując, zależy nam na tym, aby pamiętać, iż najważniejsze jest dla nas dobro pacjenta, przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa w wykonywaniu zawodu lekarza dentysty. Raz jeszcze apelujemy o bieżące monitorowanie i stosowanie się do przepisów prawnych w zakresie ograniczeń związanych z obecnym stanem, w tym stanem epidemii, jak również do wszelkich wytycznych w powyższym zakresie korzystając z oficjalnych źródeł. Polecamy zapoznać się z informacjami zawartymi na następujących stronach:
Z wyrazami szacunku,
Ścisłe Prezydium Zarządu Głównego PTS
radca prawny dr Natalia Krej
Czytaj także: COVID-19 a praca lekarza dentysty: wytyczne PTS uaktualnione
[1] Stan epidemii został wprowadzony Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, wydanym na podstawie art. 46 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 284, 322 i 374).
[2]Zbierając powyższe informacje proszę pamiętać, iż stanowią one dane osobowe, które podlegają szczególnej ochronie uregulowanej w: – Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (zwane dalej „RODO”), oraz w ustawie z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 2018, poz. 100); udzielenie Państwu tych danych wymaga uprzedniego uzyskania zgody pacjenta na ich przekazanie i przetwarzanie przez Państwa.
[3]Zgodnie z przepisem zawartym w art. 2 ust. 2 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty z dnia 5 grudnia 1996 r. (Dz.U. 1997 Nr 28, poz. 152)
[4]Art. 4 w związku z art. 3 ust. 1 ustawy jw.
[5]Art. 2 Kodeksu Etyki Lekarskiej
