Wyczekiwane przez wielu, zaktualizowane rekomendacje w zakresie stosowania antybiotyków w stomatologii są już dostępne. Publikacja stanowi efekt prac członków Forum Ekspertów, którzy zebrali się w ramach 2. Kongresu Unii Stomatologii Polskiej (CEDE 2018).
Dokument o nazwie „Rekomendacje Grupy Roboczej Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego i Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków w zakresie stosowania antybiotyków w stomatologii” jest jednym z ważniejszych, jakie powstał w ostatnim czasie z myślą o lekarzach dentystach oraz ich pacjentach. Jest efektem burzy mózgów ekspertów z różnych dziedzin stomatologii i medycyny. Autorami wytycznych są: dr hab. Tomasz Kaczmarzyk, dr Karolina Babiuch, dr hab. Elżbieta Bołtacz-Rzepkowska, prof. Marzena Dominiak, prof. dr hab. Tomasz Konopka, prof. dr hab. Mariusz Lipski, prof. Dorota Olczak-Kowalczyk, prof. Adam Szeląg, dr hab. Mariusz Szuta oraz prof. Waleria Hryniewicz.
– Podanie antybiotyku może mieć na celu albo zapobieganie zakażeniom miejsca operowanego czy zakażeniom odległym (profilaktyka antybiotykowa), albo leczenie istniejącego już zakażenia, którego punkt wyjścia znajduje się w obrębie jamy ustnej. Należy z całą mocą podkreślić, iż w profilaktyce zakażeń w stomatologii podstawowe znacznie ma właściwa higiena jamy ustnej i zachowanie odpowiednich zasad aseptyki i antyseptyki okołozabiegowej, natomiast w leczeniu zakażeń zębopochodnych – miejscowe leczenie przyczynowe. Stosowanie antybiotyków nie jest substytutem któregokolwiek z powyższych postępowań – podkreślają twórcy dokumentu.
Rekomendacje zostały przygotowane na podstawie aktualnie dostępnych danych dotyczących poszczególnych dziedzin stomatologii. Mają one na celu ułatwienie lekarzom stomatologom wyboru najlepszej strategii postępowania, jednak ostateczne decyzje dotyczące danego pacjenta powinny być podejmowane przez lekarza odpowiedzialnego za leczenie w porozumieniu z pacjentem lub jego opiekunem prawnym. Lekarze w momencie podejmowania decyzji powinni także weryfikować obowiązujące zasady i przepisy prawne odnoszące się do przedstawionych w rekomendacjach leków. Poniższe rekomendacje zostały opracowane przede wszystkim w oparciu o opinie ekspertów czy wyniki badań retrospektywnych (poziom C wiarygodności danych) lub na podstawie danych pochodzących z pojedynczych randomizowanych prób klinicznych (poziom B), gdyż dane o poziomie wiarygodności A są dostępne jedynie w odniesieniu do niewielkiej liczby wskazań do podania antybiotyku w stomatologii.
Eksperci wchodzący w skład Grupy Roboczej przygotowującej niniejsze rekomendacje podkreślają, iż antybiotyki w stomatologii są bardzo nadużywane, a ponieważ jednocześnie obserwuje się gwałtownie narastającą oporność bakterii na antybiotyki należy uznać, że lekarze dentyści są współodpowiedzialni za ten jeden z największych problemów współczesnej medycyny. Należy zatem każdorazowo przed podjęciem decyzji o podaniu antybiotyku rozważyć bilans potencjalnych korzyści i ryzyka wynikających z jego zastosowania. W stomatologii korzyść dla pacjenta z podania leku w profilaktyce lub leczeniu zakażenia w większości przypadków nie jest większa od potencjalnych strat związanych z ryzykiem selekcji szczepów opornych i tym samym utratą wartościowych leków przez całe społeczeństwo.
Wytyczne zostaną opublikowane także w najbliższym numerze „Journal of Stomatology”.
Czytaj także: Standardy racjonalnej antybiotykoterapii w “JoS”
