Reumatoidalne zapalenie stawów i planowany scaling oraz leczenie zakażeń zębopochodnych – to zagadnienia, które wzbudziły wątpliwości jednego z lekarzy dentystów.
Przypominamy, że pytania nadsyłane są na skrzynkę antybiotyki@pts.net.pl, którą PTS uruchomiło wraz z publikacją nowych wytycznych w zakresie racjonalnej antybiotykoterapii w gabinecie stomatologicznym, przygotowanych w ramach Kongresu Unii Stomatologii Polskiej. Odpowiedzi przygotowują członkowie zespołu, który opracował ów rekomendacje. Publikujemy je (autorzy pytań są anonimowi) na www.pts.net.pl. Przedstawiamy dwa kolejne pytania wraz z odpowiedziami (pisownia oryginalna).
Pytanie nr 1:
RZS i planowy scaling – w jakim schemacie powinno się podać antybiotyk i jaki? Nie są dla mnie oczywiste aktualne zalecenia PTS…Pacjentka rok po lecz.biologicznym, przyjmuje metex 15mg, metypred 4mg. Lek.reumatolog na moje pytanie o ewentualną osłonę antybiotykową odpisał, że pozostawia to mojej decyzji.
Odpowiedź
Scaling (usunięcie złogów nazębnych) jest procedurą profilaktyczną (wykonywaną nie tylko przez lekarzy, ale również przez higienistki stomatologiczne), i nie wiąże się z wytworzeniem rany chirurgicznej, dlatego nie wymaga profilaktyki zakażenia miejsca operowanego. Dodatkowo przyjmowane w niskich dawkach leki immunosupresyjne, takie jak metex (substancja czynna methotrexat) oraz metypred (substancja czynna methylprednisolonum) nie upośledzają w znaczący sposób odpowiedzi immunologicznej pacjenta. Jeśli chodzi o profilaktykę zakażeń odległych, to jasne wytyczne są sformułowane jedynie dla profilaktyki infekcyjnego zapalenia wsierdzia oraz profilaktyki zakażenia wszczepionego sztucznego stawu. Zatem nie ma potrzeby profilaktycznego podania antybiotyku u pacjenta z RZS przyjmującego metex w dawce 15mg oraz metypred w dawce 4mg przed zabiegiem usunięcia złogów nazębnych. Należy natomiast podkreślić, że ze względu na udowodnioną zależność pomiędzy RZS a zapaleniem przyzębia, pacjenci z rozpoznanym RZS powinni być poddawani regularnym kontrolom stomatologicznym oraz zabiegom higienizacyjnym.
Pytanie nr 2:
Leczenie zakażeń zębopochodnych. “Leczenie antybiotykiem należy kontynuować do czasu normalizacji stanu ogolnego(ustąpienia gorączki, powrót dobrego samopoczucia pacjenta); w takim przypadku nie należy przedłużać leczenia antybiotykiem”. Jest jakiś minimalny czas podawania antybiotyku…? Mamy po 2 dniach lek odstawić jak juz będzie dobrze…?!? A co z lekoopornoscią…?
Odpowiedź
W leczeniu nieswoistych zakażeń zębopochodnych u pacjentów immunokompetentnych czas trwania antybiotykoterapii nie powinien być wyznaczany z góry, pacjent winien być poddawany regularnym badaniom kontrolnym, a wystąpienie znamiennej poprawy stanu ogólnego pacjenta (ustąpienie gorączki, polepszenie ogólnego samopoczucia) powinno stanowić kryterium zakończenia antybiotykoterapii (kolejne wizyty kontrolne winny odbywać się regularnie do czasu całkowitego wyleczenia). Wynika to z faktu, iż jednym z najczęstszych mechanizmów pojawienia się oporności bakteryjnej jest transfer genów antybiotykooporności pomiędzy bakteriami, a czynnikiem stymulującym ten proces jest właśnie obecność w środowisku antybiotyku. Ryzyko tego procesu wzrasta wraz z długością trwania ekspozycji bakterii na antybiotyk. Kluczowe w terapii zakażeń zębopochodnych leczenie miejscowe (ewakuacja treści ropnej) prowadzi do gwałtownego spadku liczby patogenów sprawczych, stosowanie więc antybiotyku winno mieć miejsce do czasu przejęcia przez układ odpornościowy pacjenta kontroli nad zakażeniem, czego klinicznym wykładnikiem jest poprawa stanu ogólnego pacjenta.
