Autor: Łukasz Sowa, rzecznik prasowy/pr menager Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego.
Biuro Rzecznika Praw Dziecka od lat jest miejscem, w którym kwestia opieki stomatologicznej dzieci i młodzieży stanowiła jeden z priorytetów. Ustępujący RPD – Marek Michalak nie raz, nie dwa, udowodnił, że stomatolodzy mogą na niego liczyć w żmudnym procesie lobbowania zmian na najwyższych szczeblach władzy. Czy po zmianie rzecznika ta misja urzędu będzie kontynuowana?
Nie będę ukrywał, pracowałem z Rzecznikiem Praw Dziecka Markiem Michalakiem równo dwa lata (2015-2017), pełniąc stanowisko rzecznika prasowego urzędu oraz koordynatora działań public relations. W tym czasie RPD stał się trzecią – co do poziomu zaufania – instytucją publiczną w kraju, rozpoznawalność urzędu była na bardzo wysokim poziomie. Zresztą jest chyba do końca, skoro proces wyboru nowego RPD (druga, ostatnia kadencja Marka Michalaka upłynęła pod koniec sierpnia br.) trwał tak długo. Ostatecznie, dopiero wczoraj (23 października, w nocy) posłowie zdecydowali się powierzyć urząd Agnieszce Dudzińskiej. Nowy rzecznik formalnie wprowadzi się na ul. Przemysłową 30/32 w Warszawie po ślubowaniu. Czy w dalszym ciągu będzie to adres sprzyjający walce o zdrowie jamy ustnej polskich dzieci?
Podstawowym narzędziem pracy każdego RPD są wystąpienia generalne. To forma pisemnego apelu podpartego faktami i liczbami. Wystąpienia Michalaka dotyczące stomatologii regularnie trafiały na biurka premierów, ministrów, konsultantów, ordynatorów. W ostatnich 10 latach dotyczyły one m.in. potrzeby stworzenia Strategii Walki z Próchnicą wśród Dzieci, funkcjonowania szkolnych gabinetów stomatologicznych, dostępu do świadczeń, wyceny konkretnych procedur, rozsądnego wdrażania dentobusów, włączenia się obchody Światowego Dnia Zdrowia Jamy Ustnej.
Oczywiście, ten dokument nie ma mocy sprawczej, zawsze pozostanie apelem. No chyba, że odbiorcy apelu szczególnie zależy na współpracy i rozwiązaniu problemu. Na szczęście tacy też się trafiali (szczególne wrażenie robił prof. Marian Zembala). Wtedy dochodzi do konkretnych działań, o których niżej. Wystąpienie jest jednak generalnie pewną formą komunikacji, zwrócenia uwagi na problem. Treść pisma zazwyczaj trafia do ogólnopolskich agencji prasowych i dalej do mediów o dużym zasięgu.
Nie, to nie był zwykły szum medialny. Jeden z postulatów Marka Michalaka – o zabezpieczenie profilaktyczne bruzd lakiem szczelinowym – za każdy ząb, do ukończenia 8. roku życia, został uwzględniony w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 19 sierpnia 2015 r. Jeszcze wcześniej, jego wsparcie doprowadziło również do wpisania stomatologii dziecięcej na listę priorytetowych dziedzin medycyny. RPD był również gorącym zwolennikiem wyprowadzenia niezdrowej żywności ze sklepików szkolnych. Dobrze pamiętamy, czym to się skończyło. Nie możemy również zapominać, że Marek Michalak cały sobą włączył się w temat rozpoznawania przemocy wobec dzieci na fotelu dentystycznym. Wprawdzie z początku opinia publiczna źle zinterpretowała rolę i zadania dentysty, ale ostatecznie zwyciężyła siła argumentów i nikt nie może powiedzieć, że był to strzał w stopę.
Co warte podkreślenia, od kilku lat Rzecznik mógł cieszyć się ze wsparcia prof. Doroty Olczak-Kowalczyk, konsultanta krajowego w dziedzinie stomatologii dziecięcej, ale i aktywnego członka Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego. Wystąpienia coraz celniej trafiały w problem i skuteczniej docierały do rządzących. Efektem współpracy był m.in. apel o włączenie do koszyka świadczeń gwarantowanych procedur, które umożliwią lekarzowi dentyście prawidłowe postępowanie w przypadku: zwichnięć zębów i złamań wyrostków zębodołowych, przedwczesnej utraty uzębienia mlecznego, procedury profilaktycznej u dziecka w 3. roku życia oraz profilaktyczno – leczniczego lakierowania zębów mlecznych. Michalak, inspirowany przez prof. Olczak-Kowalczyk, apelował również o możliwości wykonywania przez lekarzy dentystów zdjęcia pantomograficznego, większej liczby zdjęć radiologicznych zębowych, w przypadku leczenia endodontycznego, badania podstawowego dziecka po urazie zęba oraz badań kontrolnych w okresie do 6 miesięcy od urazu oraz wykonywania repozycji i unieruchomienia zwichniętego zęba lub grupy zębów oraz zęba ze złamanym korzeniem – włącznie z prostym umocowaniem do zębów sąsiednich, utrzymywacza przestrzeni i protezy dziecięcej częściowej w przypadku przedwczesnej utraty zębów mlecznych, w okresie uzębienia mlecznego i mieszanego bez współistniejącej wady zgryzu. Jak widzimy, to realne problemy i konkretne pomysły płynące z urzędu konstytucyjnego ministra.
Niewiele wiadomo o tym, czy nowa RPD – Agnieszka Dudzińska (socjolog z wykształcenia) będzie kontynuować „dentystyczną” misję Marka Michalaka. Poczekamy, zobaczymy. Z pewnością Polskie Towarzystwo Stomatologiczne znajdzie sposób, aby zmotywować nową panią minister do konkretnych działań. W końcu zbliża się Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej (20 marca), szkoda, aby druga edycja kampanii „Polska mówi #aaa!”, odbyła się bez Honorowego Patronatu RPD. Należy mieć nadzieję, że choć w połowie, BRPD pozostanie tak wrażliwe na kwestie zdrowia jamy ustnej dzieci i młodzieży, jak było przez ostatnie lata. Tego potrzebują w równym stopniu polskie dzieci, ich rodzice, jak i lekarze stomatolodzy.
Na koniec klika linków do wystąpień generalnych Marka Michalaka poświęconych opiece stomatologicznej. Ostatnie datowane jest – uwaga – na 23 października.
Wybrane wystąpienia oraz inicjatywy RPD w sprawie stomatologii dziecięcej
Stomatologia dziecięca wymaga współdziałania
Potrzebna Strategia Walki z Próchnicą wśród Dzieci
RPD: system opieki stomatologicznej dzieci w dalszym ciągu jest nieskuteczny
Szkolny gabinet stomatologiczny bez faworyzowania
W sprawie lepszego dostępu do świadczeń stomatologicznych
Stomatologia i pediatria priorytetem wspólnych działań Rzecznika Praw Dziecka i Ministerstwa Zdrowia
