PTS Case Study Club

Przerost wędzidła wargi górnej prowadzący do powstania diastemy prawdziwej, recesji korzeni zębów oraz zaburzeń czynnościowo-estetycznych (wada wymowy i napięcia mięśni mimicznych) jest częstym problemem młodych pacjentów trafiających do gabinetu stomatologicznego. Leczenie tego schorzenia polega na wycięciu przerośniętej tkanki za pomocą skalpela, kautera lub laserów do tkanek miękkich. W opisanym przypadku przedstawione będzie zastosowanie lasera Er:YAG w zabiegu frenulectomii wraz z omówieniem wskazań i optymalnego wieku pacjenta do wykonania tego zabiegu.

Wędzidło wargi górnej to trójkątna struktura anatomiczna, biegnąca od wewnętrznej powierzchni wargi do błony śluzowej lub okostnej przedsionkowej powierzchni wyrostka zębodołowego szczęki w pobliżu zębów siecznych przyśrodkowych. W budowie histologicznej wędzidła możemy wyróżnić: tkankę łączną włóknistą, nabłonek wielowarstwowy z cechami orto- i parakeratozy, oraz w niektórych przypadkach gruczoły ślinowe, tkankę tłuszczową, włókna sprężyste tkanki łącznej włóknistej a nawet tkankę mięśniową (1).

Ze względu na położenie przyczepu wędzidła możemy wyróżnić jego cztery typy:
I – śluzówkowy (w obrębie błony śluzowej ruchomej),
II – dziąsłowy (na błonie śluzowej wyrostka zębodołowego),
III – brodawkowy (biegnące do brodawki międzyzębowej),
IV – penetrujący (biegnące do brodawki przysiecznej).

Typ III i IV wędzidła wargi górnej prowadzi do powstania diastemy prawdziwej i zaburzeń wymowy, mimiki, ruchy warg, gromadzenia biofilmu, zmniejsza ilości zrogowaciałego nabłonka dziąsła oraz estetyki. Dlatego też, typ brodawkowy i penetrujący (III, IV) uważany jest za nieprawidłowy (2). Metodą kwalifikacji hipertrofii wędzidła wargi górnej do zabiegu jest wykonanie testu Blancha – test jest dodatni jeśli przy pociągnięciu wargi górnej do góry i przodu dochodzi do anemizacji błony śluzowej brodawki międzyzębowej lub przysiecznej (3).

Metodą leczenia patologicznego przerostu wędzidełka wargi górnej jest jego chirurgiczne usunięcie, które można wykonać za pomocą tradycyjnej chirurgii skalpelem oraz termicznie z użyciem kautera lub laserów o wysokich mocach. W opisanym przypadku w celu usunięcia hipertroficznego wędzidła zastosowano laser erbowo-jagowy (LiteTouch, LightInstruments, Izrael) o długości faji 2940 nm.

Pacjentka lat 9 została skierowana przez lekarza prowadzącego celem usunięcia przerostu wędzidełka wargi górnej przed leczeniem ortodontycznym. W badaniu podmiotowym nie stwierdzono żadnych chorób ogólnoustrojowych. Pacjent bez obciążeń genetycznych, nie przyjmował na stałe żadnych leków. Stan higieny jamy ustnej dobry. Zdecydowano o wykonaniu zabiegu za pomocą lasera erbowo-jagowego. W badaniu przedmiotowym stwierdzono na podstawie testu Blancha anemizacje brodawki międzisiecznej – typ III (brodawkowaty) wędzidła wargi górnej. Ryc. 1

Pacjentce podano znieczulenie nasiękowe (Mepidont, 0.5 ml) i wykonano w pierwszym etapie usunięcie wędzidełka w części przedsionkowej, a w kolejnym pomiędzy zębami siecznymi przyśrodkowymi do przodu od brodawki przysiecznej za pomocą laser Er:YAG (LiteTouch, LightInstruments, Izrael). Ryc. 2

Zastosowanie laserów w chirurgii tkanek miękkich ma wiele zalet takich jak poprawa widoczności pola zabiegowego poprzez zmniejszenie lub brak krwawienia, zmniejszenie bólu po zabiegowego, poprawa gojenia oraz dobra akceptacja przez młodych pacjentów (4).

Tematem dyskusyjnym pozostaje często optymalny wiek do wykonania zabiegu frenulektomii (5). Część z badaczy zaleca przeprowadzenie frenulektomii po całkowitym wyżnięciu się zębów siecznych bocznych i przyśrodkowych (8–9 roku życia), ponieważ wtedy można ustalić czy jest możliwe samoistne zamknięcie się diastemy u młodych pacjentów (6). W przypadku dużej diastemy przyjmuję się, że jeżeli jej szerokość wynosi poniżej 2,7 mm to należy wykonać frenulektomie, a jeżeli powyżej 2,7 mm to zabieg usunięcia wędzidła należy połączyć z leczeniem ortodontycznym (7). Frenulektomia połączona z leczeniem ortodontycznym daje bardziej stabilne wyniki niż samo leczenie ortodontyczne Przy właściwym połączeniu obu tych metod włókna przezprzegrodowe można przekształcić w elastyczną sieć, która hamuje przemieszczenie zębów i stabilizuje ich pozycję. Pozwala to zapobiec nawrotowi diastemy, problemom periodontologicznym oraz poprawić estetykę twarzy.

Laseroterapia jest często stosowana jako alternatywa do tradycyjnych technik dzięki takim właściwościom jak odparowanie wody, hemostaza, dezynfekcja i biostymulacja. Korzystanie z laserów w chirurgii stomatologicznej pozwala również na precyzję w wycięciu tkanek z minimalnym uszkodzenie sąsiadujących struktur anatomicznych i wielokrotnie nie wymaga zakładania szwów. Zabieg charakteryzuje się mniejszym bólem i obrzękiem pozabiegowym, a co za tym idzie większym pooperacyjnym komfortem. Pacjenci podają również, że sam fakt wykonania frenulektomi przy użyciu lasera znacznie zmniejsza u nich poziom strachu przed zabiegiem, w porównaniu z tradycyjną metodą (5,6).

1. Chaubey KK i wsp. Perio-esthetic surgery: using LPF with frenectomy for prevention of scar. J Indian Soc Periodontol. 2011; 15(3): 265–9.
2. Shetty K i wsp. Maxillary frenectomy using a carbon dioxide laser in a pediatric patient: a case report. Gen Dent. 2008; 56(1): 60–3.
3. Devishree, Gujjari, S. K., & Shubhashini, P. V. (2012). Frenectomy: A Review with the Reports of Surgical Techniques. Journal of Clinical and Diagnostic Research : JCDR, 6(9), 1587–1592.
4. Matys J, Dominiak M. Assessment of Pain When Uncovering Implants with Er: YAG Laser or Scalpel for Second Stage Surgery. Advances in clinical and experimental medicine: official organ Wroclaw Medical University. 2016;25(6):1179-84.
5. Olivi G i wsp. Er,Cr:YSGG laser labial frenectomy: a clinical retrospective evaluation of 156 consecutive cases. Gen Dent. 2010; 58(3): 126–33.
6. Lindsey D. The upper mid-line space and its relation to the labial frenum in children and in adults. A statistical evaluation. Br Dent J. 1977; 143(10): 327–32.