W dobie wielkiego szumu informacyjnego i olbrzymiej ilości “fake newsów” trudno pojedynczej osobie znaleźć właściwe wskazówki, aby jak najbezpieczniej dla pacjentów, personelu i lekarzy prowadzić praktykę stomatologiczną. Od pierwszych rekomendacji w sprawie postępowania w gabinetach stomatologicznych w dobie Covid-19 mija już ponad 7 miesięcy. Te ostatnie miesiące pozwoliły wypróbować różne procedury i dobre praktyki. Pozwoliły również na zweryfikowanie dostępnych możliwości technicznych pod względem użytkowym, bezpieczeństwa i wpływu na organizację oraz jakość pracy lekarzy stomatologów.
Dynamicznie zmieniająca się sytuacja Pandemii, która w obecnym czasie pokazuje drugą fale wzrostu zakażeń, która jest większa niż na początku roku, wymusza pytanie, dotyczące aktualności rekomendacji opublikowanych przez PTS w marcu. W czerwcu PTS zaprosił do uczestnictwa w webinarze, w którym można było zapoznać się z dobrymi praktykami oraz przeglądem urządzeń, które są dostępne na rynku służących do dezynfekcji powierzchni i powietrza. W webinarze tym dr n. med. Jacek Matys przy omawianiu rozwiązań technicznych przedstawił szereg rozwiązań do dezynfekcji powierzchni i powietrza. Jednakże nie była dostępna wtedy na rynku technologia UVC LED, która ma takie samo działanie dekontaminacyjne jak tradycyjne źródła UV aczkolwiek ma dodatkowe zalety, które sprawiają, że warto uzupełnić informacje dotyczące tej technologii. W wykładzie zwrócono uwagę na problem długiego naświetlania, który jak widać w obecnych badaniach jest znacznie krótszy jeśli chodzi o skuteczną dezynfekcję powierzchni. Badania producenta lamp wirusobójczych i bakteriobójczych w technologii UVC LED pokazują, że wystarczy godzina naświetlania z odległości 2m powierzchni, aby uzyskać efekt dekontaminacji. Oczywiście wszystko zależy od odległości i mocy jaką generuje źródło światła, gdyż z badania jakie przedstawił Philips Lighting wynika, że za pomocą UVC można zabić wirusa wywołującego chorobę Covid-19 nawet w 6 sekund przy dawce UV-C wynoszącej 5 mJ.1 Można zatem ten czas naświetlania powierzchni wydłużać lub skracać regulując odległością naświetlania lub stosując różne moce źródła światła.
W październiku 2020 Amerykańskie Centrum Kontroli Chorób (CDC) potwierdza, że koronawirus może się przenosić drogą powietrzną, w drobnych aerozolach, jednak dominuje droga kropelkowa. Tego samego zdania są eksperci Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Oznacza to, że istnieje możliwość zarażenia wirusem znajdującym się w powietrzu ale zdecydowanie większe jest ryzyko zakażenia się koronawirusem drogą kropelkową. Rekomendacje w celu zmniejszenia ryzyka zakażenia nie zmieniają się. Należy zachować odległość co najmniej 2 metrów, nosić maseczki ochronne zakrywać zarówno usta jak i nos, często myć ręce, regularnie czyścić dotykane powierzchnie oraz pozostać w domu w razie wystąpienia objawów choroby. Niestety wszystkich tych zaleceń nie da się wdrożyć w funkcjonującym gabinecie medycznym. Aczkolwiek znacznie większego znaczenia nabiera dokładna dezynfekcja powierzchni. Należy zastanowić się raz jeszcze obecnie nad dostępnymi metodami dezynfekcji powierzchni. Warto zweryfikować, jakie rozwiązania techniczne istnieją obecnie, aby w sposób szybki, bezpieczny, prosty i wygodny zdezynfekować powierzchnię w gabinecie. Otóż w marcu 2020, kiedy powstały pierwsze rekomendacje i później w czerwcu, kiedy pojawił się wspomniany wcześniej webinar, nie była dostępna na rynku przebadana metoda dezynfekcji UVC, w której źródłem dezynfekcyjnego światła są diody LED. Dopiero we wrześniu 2020 oficjalnie po uzyskaniu raportu z badań skuteczności promieniowania UVC w technologii LED pojawiły się lampy bezpośredniego naświetlania. Wspomniane badania dowodzą, że długość światła UVC generowana przez diody LED jest bardzo skuteczna w dekontaminacji konkretnych patogenów chorobotwórczych. Lampy te zostały wprowadzone na rynek przez CommLED Solutions Sp. z o.o. z Gliwic. W raporcie z badań można wyczytać, że wystarczy nawet 1 godzina naświetlania powierzchni z odległości 2 metrów, na którym są próbki z namnożonymi koloniamii chorobotwórczych patogenów, aby dokonać dekontaminacji w 99,9%. Zastosowanie technologii LED w lampach UVC niesie za sobą wiele korzyści dla użytkowników m.in. nie wymaga wietrzenia po naświetlaniu powierzchni – można zatem wykonywać naświetlanie bezpośrednio pomiędzy pacjentami, nie wymaga zakupu środków chemicznych, jak w przypadku urządzeń do zamgławiania, ma 7 krotnie dłuższą żywotność niż tradycyjne źródła UVC, działa wirusobójczo i bakteriobójczo zaraz po załączeniu w związku z tym, można zdecydowanie skrócić czas dezynfekcji powierzchni. Zaletą takich lamp UVC LED jest również to, że dezynfekują nie tylko powierzchnię, ale również powietrze pomiędzy źródłem światła a powierzchnią.
We wspomnianym wcześniej webinarze dr Matys sugerował, że aby mieć większą pewność, że w pomieszczeniu jakim pracujemy jest jak najniższe ryzyko transmisji wirusów i bakterii warto wprowadzić dwie metody dekontaminacyjne. Jedno połączenie dwóch metod zostało omówione w webinarze czerwcowym. Drugą propozycją może być wykorzystanie w dwóch wariantach nowej technologii UVC LED. Pierwszy wariant to wszystkim znany proces naświetlania bezpośredniego a drugi wariant do stałe naświetlanie górnych partii pomieszczenia światłem UVC LED. Celem tego jest dekontaminacja patogenów znajdujących się w powietrzu, które w sposób naturalny krąży po pomieszczeniu. Dzięki zastosowaniu UVC LED w tej metodzie uzyskujemy swego rodzaju bezpieczny dekontaminator, który stale naświetla olbrzymią kubaturę powietrza znajdującego się pod sufitem pomieszczenia. Dzięki temu, że UVC LED nie generuje ozonu (jak stare źródła UVC) nie ma konieczności wietrzenia pomieszczenia a dzięki temu, że mamy naświetlane górne partie powietrza, tak aby człowiek nie znalazł się w paśmie naświetlanym, uzyskujemy bezszelestną, bezobsługową dezynfekcję powietrza, które krąży w pomieszczeniu. Takie rozwiązanie jest zdecydowanie skuteczniejsze pod względem szybkości dekontaminacji powietrza w pomieszczeniu, w porównaniu do lamp i oczyszczaczy przepływowych. Ponieważ w jednym momencie skutecznie może być naświetlane nawet kilka metrów sześciennych powietrza, które powoli przemieszcza się i miesza w pomieszczeniu a nie jak w przypadku lamp przepływowych, gdzie naświetlanie trwa bardzo krótko powietrza przepychanego przez kilkunasto-litrową tubę z lampami za pomocą hałasującego wiatraka. Dodatkowym plusem takiego połączenia jest fakt, że nie zabieramy drogocennej powierzchni gabinetu stawiając hałasujące urządzenia filtrujące powietrze w trakcie przyjmowania pacjentów.
Grafika nr 1. Model bezpiecznego naświetlania powietrza oprawami CareCOMM UVC LED w trakcie przebywania ludzi w pomieszczeniu.
Warte zastanowienia jest, czy dzięki pojawieniu się takich lamp wirusobójczych i bakteriobójczych UVC LED CareCOMM, można wprowadzić nowe procedury odkażania gabinetów, łazienek poczekalni i recepcji w jednostkach prowadzących działalność stomatologiczną lub medyczną.
Źródło:
- https://www.lighting.philips.pl/produkty/uv-c-dezynfekcja
- https://www.forbes.pl/biznes/polskie-firmy-w-w-globalnym-wyscigu-medycznym-koronawirus-otworzyl-nowe-mozliwosci/8dl8cgr
- https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C84207%2Ccdc-koronawirus-moze-sie-przenosic-droga-powietrzna-dominuje-jednak-droga
- carecomm.tech
- https://pts.net.pl/covid-19-a-praca-lekarza-dentysty-wytyczne-pts-uaktualnione/
- https://pts.net.pl/zarzadzanie-bezpieczenstwem-w-gabinecie-w-dobie-pandemii-webinar/
Autor:
Łukasz Gajewski
