Prawnik Radzi

Rządowy projekt ustawy o niektórych zawodach medycznych (druk nr 3138) został w dniu 1.9.2023 r. podpisany przez Prezydenta RP. Tym samym projekt zyskuje status ustawy o niektórych zawodach medycznych z dnia 17 sierpnia 2023 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 1972). Należy zaznaczyć w tym miejscu, iż wymieniony powyżej akt prawny wejdzie w życie w dniu 26.3.2024r. z wyjątkiem: 1) art. 90, art. 93, art. 104 i art. 105, które wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z mocą od dnia 22 czerwca 2023 r.[1]; 2) art. 89, art. 95 i art. 103, które wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia[2]; 3) art. 92 pkt 3, pkt 5 lit. a i c oraz pkt 6 i art. 96, które wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia[3]; 4) art. 87 i art. 106, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2024 r[4].; 5) art. 92 pkt 1, pkt 2 lit. a, pkt 4 oraz pkt 5 lit. b, które wchodzą w życie po upływie 18 miesięcy od dnia ogłoszenia. Analizowany akt prawny zmienia szereg obowiązujących przepisów:

• ustawa o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw
• ustawa o zawodzie farmaceuty
• ustawa o Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego
• ustawa o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw
• ustawa o systemie informacji w ochronie zdrowia
• ustawa o działalności leczniczej
• ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta
• ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym
• ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty
• ustawa o ochronie zdrowia psychicznego
• ustawa o izbach aptekarskich

Ustawa o niektórych zawodach medycznych uchyla Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie organów kontroli zawodowej oraz postępowania w zakresie odpowiedzialności zawodowej fachowych pracowników służby zdrowia oraz ustawę o odpowiedzialności zawodowej fachowych pracowników służby zdrowia

Ustawa podzielona jest na rozdziały

Rozdział 1. Przepisy ogólne.

Rozdział 2. Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego.

Rozdział 3. Zasady wykonywania zawodów medycznych.

Rozdział 4. Ustawiczny rozwój zawodowy.

Rozdział 5. Odpowiedzialność zawodowa osób wykonujących zawód medyczny.

Rozdział 6. Przepisy karne.

Rozdział 7. Zmiany w przepisach.

Rozdział 8. Przepisy dostosowujące, przejściowe i końcowe.

Załącznik Wykształcenie uzyskane w systemie szkolnictwa wyższego i nauki, kwalifikacje uzyskane w systemie oświaty lub inne kwalifikacje wymagane do wykonywania danego zawodu medycznego.

Wskazana ustawa dotyczy uregulowania warunków i zasad wykonywania zawodów medycznych, które dotychczas nie były objęte regulacjami ustawowymi, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień dotyczących doskonalenia zawodowego osób wykonujących zawód medyczny (ustawiczny rozwój zawodowy, rejestr Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego) oraz odpowiedzialności zawodowej tych osób. Powyższym zakresem normowania zostały objęte m.in. osoby wykonujące zawód asystentki stomatologicznej ora higienistki stomatologicznej. Projektowane przepisy mają na celu wprowadzenie mechanizmu mającego zapewnić dostęp do wykonywania zawodu medycznego tylko profesjonalistom w danym zawodzie, którzy posiadają wykształcenie uzyskane w systemie szkolnictwa wyższego i nauki lub kwalifikacje uzyskane w systemie oświaty lub inne kwalifikacje, wymagane do wykonywania danego zawodu medycznego. Wykształcenie i kwalifikacje w tym zakresie zostały określone w załączniku do projektu ustawy, z uwzględnieniem dotychczasowych zmian w systemie kształcenia tych zawodów w celu zapewnienia, aby wszystkie osoby, które uzyskały kwalifikacje zawodowe przed dniem wejścia w życie projektowanych przepisów, mogły wykonywać swój zawód

W odniesieniu do asystentki stomatologicznej oraz higienistki stomatologicznej zastosowanie nadal znajdują przepisy ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2139). Wejście w życie wskazanego na wstępie ustawy nie spowoduje dodatkowych skutków finansowych związanych z obowiązywaniem ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych.

W przypadku asystentki stomatologicznej wykonywanie tego zawodu medycznego polega na wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie asystowania lekarzowi dentyście i utrzymania gabinetu w gotowości do pracy, natomiast w odniesieniu do higienistki stomatologicznej wykonywanie tego zawodu medycznego polega na wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia jamy ustnej oraz współuczestniczeniu w procesie leczenia.

Obowiązująca ustawa wymienia katalog warunków, których tylko łączne spełnienie pozwala na nabycie uprawnienia do wykonywania zawodu^[5].

Analizowana ustawa zdaje się regulować to co powinno być uregulowane na poziomie ustawowym, jak również spełnia na tym etapie znamiona komplementarności. Jak bardzo regulacje normatywne będą odzwierciedlać potrzeby środowiska asystentek czy higienistek stomatologicznych okaże się po ich wejściu w życie, przy czym projekt stał się ustawą, która oczekuje już tylko na nadejście stosownych terminów kalendarzowych w kontekście uzyskania przez ustawę obowiązującego aktu prawa, gotowego do stosowania przez adresatów zawartych w niej norm prawnych.

[1] Art. 90 W ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. z 2023 r. poz. 1545, 1675 i 1692) art. 19 otrzymuje brzmienie:,, Art. 19. Zasady przeprowadzenia badania lub udzielenia innych świadczeń zdrowotnych przez lekarza, ratownika medycznego, pielęgniarkę systemu oraz diagnostę laboratoryjnego mimo braku zgody albo wobec zgłoszenia sprzeciwu, o których mowa w art. 17 i art. 18, określają odpowiednio przepisy art. 33 i art. 34 ust. 6 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, art. 57 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych (Dz.U. poz. 2705 oraz z 2023 r. poz. 1234), art. 12a ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.U. z 2022 r. poz. 2702 i 2705 oraz z 2023 r. poz. 185 i 1234) oraz art. 23 i art. 24 ustawy z dnia 15 września 2022 r. o medycynie laboratoryjnej (Dz.U. poz. 2280 oraz z 2023 r. poz. 1234).”. Art. 93 W ustawie z dnia 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1115, z późn. zm.⁶⁾) wprowadzającym zmiany. Art. 104 [Kontynuacja kształcenia przez dyspozytorów medycznych] Dyspozytorzy medyczni, którzy przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy rozpoczęli okres edukacyjny, kontynuują go na dotychczasowych zasadach z zachowaniem punktów edukacyjnych.

Art. 105 [Kursy doskonalące w toku]

1. Kursy doskonalące, o których mowa w art. 21a ust. 2 pkt 1ustawy zmienianej w art. 93, rozpoczęte przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy są realizowane zgodnie z dotychczasowymi przepisami.
2. Program kursu doskonalącego, o którym mowa w art. 21aa ust. 2ustawy zmienianej w art. 93, opracowany i zatwierdzony przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy zachowuje ważność.
3. Wnioski w sprawie uzyskania wpisu na listę podmiotów uprawnionych do prowadzenia kursu doskonalącego, o których mowa w art. 21ac ust. 3ustawy zmienianej w art. 93, złożone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy są rozpatrywane na dotychczasowych zasadach.
4. Podmiot wpisany na listę podmiotów uprawnionych do prowadzenia kursu doskonalącego, o której mowa w art. 21ac ust. 10ustawy zmienianej w art. 93, przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy jest uprawniony do prowadzenia kursu doskonalącego.
5. Karta doskonalenia zawodowego, o której mowa w art. 21ad ust. 1ustawy zmienianej w art. 93, wydana dla dyspozytora medycznego przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy zachowuje ważność przez okres na jaki została wydana.

[2] Art. 89 W ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz.U. z 2023 r. poz. 1541 i 1560) wprowadzającym zmiany. Art. 95 W ustawie z dnia 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty (Dz.U. z 2022 r. poz. 1873 oraz z 2023 r. poz. 1234) w art. 75 w ust. 3 pkt 1 otrzymuje brzmienie:

,, założenia organizacyjno-programowe określające rodzaj i cel kształcenia, czas jego trwania, sposób organizacji oraz sposób sprawdzania efektów uczenia się; “.

Art. 103 [Aktualizacje wojewódzkich planów działania systemu] Do dnia 31 października 2023 r. wojewodowie przekażą ministrowi właściwemu do spraw zdrowia aktualizacje wojewódzkich planów działania systemu, o których mowa w art. 21 ustawy zmienianej w art. 89, sporządzone zgodnie z wymaganiami, o których mowa w art. 21 ust. 3 pkt 2 ustawy zmienianej w art. 89 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

[3] Art. 92 W ustawie z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (Dz.U. z 2022 r. poz. 1555, 2280 i 2705 oraz z 2023 r. poz. 650, 1234 i 1692) wprowadza się zmiany. Art. 96 W ustawie z dnia 17 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2469) art. 12 otrzymuje brzmienie:

[4] W ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. z 2022 r. poz. 2123) wprowadza się zmiany. Art. 106 [Warunki przystąpienia do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego]

W ustawie z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (Dz.U. z 2022 r. poz. 1555, 2280 i 2705 oraz z 2023 r. poz. 650, 1234 i 1692) wprowadza się następujące zmiany:

[5] Do wykonywania zawodu medycznego jest uprawniona osoba, która spełnia łącznie następujące warunki: 1) posiada pełną zdolność do czynności prawnych; 2) nie była prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe; 3) korzysta z pełni praw publicznych; 4) wykazuje znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania danego zawodu medycznego oraz złożyła oświadczenie o następującej treści: „Oświadczam, że władam językiem polskim w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu medycznego.”; 5) posiada: a) wykształcenie uzyskane w systemie szkolnictwa wyższego i nauki, kwalifikacje uzyskane w systemie oświaty lub inne kwalifikacje, wymagane do wykonywania danego zawodu medycznego, określone w załączniku do ustawy, i posiada dokument potwierdzający uzyskanie tego wykształcenia lub tych kwalifikacji lub b) kwalifikacje wymagane do wykonywania danego zawodu medycznego uzyskane w państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze 2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2022 r. poz. 2674 i 2770 oraz z 2023 r. poz. 605, 650, 658, 1234 i 1429. 3 Gospodarczym, uznane w Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie przepisów ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz. U. z 2023 r. poz. 334), lub c) dokument potwierdzający uzyskanie kwalifikacji wymaganych do wykonywania danego zawodu medycznego wydany w państwie innym niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, Konfederacja Szwajcarska lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strona umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, uznany w Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z przepisami o szkolnictwie wyższym i nauce, za równoważny odpowiedniemu polskiemu dyplomowi i tytułowi zawodowemu, lub d) kwalifikacje wymagane do wykonywania danego zawodu medycznego uzyskane przed dniem 1 stycznia 2021 r. w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, uznane w Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie przepisów ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, lub e) dokument uprawniający do wykonywania danego zawodu medycznego uznany na mocy umowy międzynarodowej lub porozumienia; 6) posiada wpis do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego.