Nanocząsteczki wdychane regularnie przez dentystów i pacjentów stały się ostatnio przedmiotem badań mających stanowić dowód na ich negatywny wpływ na zdrowie.
Niedawno nanocząsteczki stały się przedmiotem publicznej i naukowej dyskusji. Krajowe i międzynarodowe agencje zajmują się nanocząsteczkami i ich bezpieczeństwem, sądząc, że mogą one powodować niepożądane skutki ze względu na swój rozmiar i ewentualnie swój skład chemiczny.
Co ma do tego stomatologia?
Dużo. Nanocząsteczkę definiuje się jako cząstkę mającą jeden lub więcej zewnętrznych wymiarów w zakresie wielkości od 1 nm do 100 nm. Nanocząsteczki występują naturalnie lub mogą być celowo wytwarzane i są w dużym stopniu wykorzystywane w życiu codziennym, np. w kosmetykach takich jak filtry słoneczne zawierających nanocząsteczki tlenku cynku.
Nanocząsteczki celowo dodaje się do produktów dentystycznych w celu poprawy ich właściwości. Ponadto nanocząsteczki mogą być produktami ubocznym procesów mielenia wypełniaczy, przez co osadzają się na wielu materiałach dentystycznych.
W laboratoriach dentystycznych technicy narażeni są na nanocząsteczki w postaci pyłu.
W gabinetach stomatologicznych personel jest narażony głównie na pył nanocząsteczkowy wytworzony przy szlifowaniu i polerowaniu materiałów stomatologicznych, niezależnie od obecności nanocząstek w samym materiale. Przede wszystkim trafiają one do płuc.
Czy są powody do obaw?
Światowa Federacja Dentystyczna FDI przeanalizowała najnowsze dane w tej kwestii w celu sformułowania zaleceń dla ochrony chronić pacjentów, personel dentystycznego i środowiska.
Przeprowadzona niedawno ocena ryzyka wykazała, że ryzyko zdrowotne dla personelu dentystycznego narażanego na inhalację nanocząsteczek w postaci pyłu jest prawdopodobnie niskie. Nie ma danych odnośnie skutków długotrwałego narażenia personelu dentystycznego na nanocząsteczki. Pomimo narażenia na nie przez wiele dziesięcioleci, nie ma żadnych oznak zwiększonej częstotliwości występowania chorób płuc u personelu dentystycznego.
Pacjenci są narażeni na działanie pyłu lub szczątek z nanocząstek dentystycznych, ale w znacznie mniejszym stopniu niż personel. I tutaj, przeprowadzona niedawno ocena ryzyka wykazała, że ryzyko zdrowotne dla pacjentów – zarówno w przypadku wdychania nanocząsteczek, jak i ich wchłaniania – jest prawdopodobnie niskie.
Dostępne informacje są ograniczone, szczególnie w odniesieniu do wpływu nanocząstek z materiału stomatologicznego na wrażliwe grupy pacjentów, takie jak osoby z astmą lub przewlekłą obturacyjną chorobą płuc.
Generalnie jednak wyniki badań naukowych wskazują, że ogólne ryzyko nanocząsteczek tytanu z implantów dentystycznych w kości wyrostka zębodołowego jest prawdopodobnie niskie.
Bezpiecznie, ale trzeba pamiętać o zasadach
FDI zaleca, aby w pracowniach dentystycznych personel przestrzegał obowiązujących krajowych/międzynarodowych przepisów BHP. W krajach, w których brak takich regulacji, należy podjąć wysiłki w celu zmniejszenia ryzyka poprzez noszenie masek filtrujących i zapewnienie skutecznej wentylacji w pomieszczeniu. Proszki i płyny w kapsułkach mogą dodatkowo zmniejszyć narażenie na pył.
W celu zminimalizowania w gabinetach stomatologicznych wszelkiego możliwego ryzyka dla personelu i pacjentów, ilość wytworzonego pyłu nanocząsteczek powinna być ograniczona do minimum i w związku z tym zaleca się następujące środki:
- Właściwe szlifowanie uzupełnień przed utrwaleniem/utwardzeniem może zmniejszyć ilość materiału, który jest cięty podczas etapu wykańczania i polerowania.
- Odpowiednia ilość wody chłodzącej i skuteczne odsysanie wewnątrz jamy ustnej podczas szlifowania i polerowania, gdy tylko jest to możliwe.
- Można również rozważyć skuteczną punktową wentylację w pobliżu miejsca wykonywania zabiegu oraz instalację urządzeń wentylacyjnych oczyszczających powietrze.
- Proszki i płyny w kapsułkach mogą dodatkowo zmniejszać narażenie na pył.
- Powszechnie używane maseczki chirurgiczne i FFP3 (FFP = Filtering Face Piece – Element Filtrujący na Twarz) zmniejszają ekspozycję na nanocząsteczki . Należy zwrócić uwagę na dokładne dopasowanie maski do twarzy.
FDI podkreśla równocześnie, że dostępne dane dotyczące możliwych reakcji niepożądanych wywodzących się z nanocząsteczek powstałych przy użyciu i przetwarzaniu materiałów dentystycznych oraz ich wpływu na środowisko są bardzo ograniczone, stąd konieczne jest zwiększenie prac badawczych w tym zakresie. Prowadząc prace rozwojowe nad materiałami stomatologicznymi i sposobami ich stosowania, należy kłaść nacisk na minimalizację ekspozycji na nanocząsteczki.
Stanowisko FDI w tej sprawie zostało przedstawione podczas FDI 2018 w Buenos Aires.
Czytaj także:
PTS szykuje portal case study!
