Zaburzenia oddychania podczas snu – nowe zadania lekarza dentysty

Lekarze dentyści powinni odgrywać istotną rolę w zapobieganiu, wczesnych badaniach kontrolnych oraz leczeniu pacjentów z zaburzeniami oddychania podczas snu – uważa Światowa Federacja Dentystyczna. Wsparciem stomatologów mają być lekarze medycyny snu.

FDI uważa, że uczelnie oraz krajowe organizacje stomatologiczne powinny przekazywać studentom oraz lekarzom podstawową wiedzę dotyczącą ważnej roli stomatologii w zapobieganiu i leczeniu zaburzeń oddychania podczas snu. Dotyczy to w szczególności wczesnego wykrywania u dzieci, metod zapobiegania późnym formom ataku oraz pierwszej pomocy.

Lekarz dentysta a zaburzenia oddychania snu

– Lekarze dentyści powinni udzielać pacjentom właściwych informacji pozwalających im zrozumieć proces badań, możliwych metod leczenia oraz rolę świadczeniodawców w tym zakresie. Po przeprowadzeniu dokładnego badania przez lekarza medycyny snu lub lekarza dentystę albo przez obu (zgodnie z lokalnymi wymogami licencyjnymi), ustala się plan leczenia i dopasowuje odpowiednie urządzenia – rekomendują eksperci FDI.

Światowa Federacja Dentystyczna sugeruje, aby wszystkie formularze używane w stomatologii i medycynie powinny zawierać pytania dotyczące jakości snu pacjenta i innych danych związanych z wykrywaniem SRBD.

– Szczegółowe, kompleksowe badanie stomatologiczne i funkcjonalne oraz indywidualnie dostosowany plan leczenia są niezbędne w celu wdrożenia leczenia odpowiednim aparatem wysuwającym żuchwę. Aby osiągać lepsze, bardziej dostosowane do konkretnego pacjenta rezultaty, lekarze dentyści powinni się na bieżąco komunikować z lekarzem medycyny snu. Leczenie należy subiektywnie i obiektywnie oceniać pod kątem jego skuteczności. W przypadku bezskutecznego leczenia, wszystkie czynniki etiologiczne i diagnostyczne powinny zostać poddane ponownej wnikliwej ocenie a urządzenie powinno zostać ponownie dostosowane. Jeżeli leczenie nadal nie jest zadowalające, pacjent powinien otrzymać skierowanie na inne metody leczenia – czytamy w stanowisku.

FDI wskazuje na Aparat Wysuwający Żuchwę (Mandibular Advancement Device, MAD): wewnątrzustne urządzenie terapeutyczne wysuwające żuchwę podczas snu do przodu, które zapobiega zamknięciu dróg oddechowych przez język i pozwala pacjentowi swobodniej oddychać. Aparaty wysuwające żuchwę stosowane przy OBS w postaci łagodnej i umiarkowanej sa wygodniejsze i łatwiejsze w użyciu od aparatu CPAP (z ang. Continous Positive Airway Pressure). W związku z tym, uważa się, że poziom przestrzegania zaleceń terapeutycznych przez pacjenta jest wyższy w przypadku aparatu MAD niż aparatu CPAP. Urządzenia CPAP stosuje się w umiarkowanych i ciężkich postaciach OBS, jednak zaleca się wypróbowanie aparatu MAD nawet przy ciężkim OBS, gdy pacjent nie przestrzega zaleceń stosowania CPAP. W niektórych, szczególnie uzasadnionych przypadkach można stosować zabiegi operacyjne.

Problem milionów

Zaburzenia oddychania w czasie snu (Sleep-related Breathing Disorder, SRBD) dotykają milionów ludzi w różnym wieku na całym świecie. Mogą być przyczyną szerokiego zakresu problemów fizycznych, stomatologicznych i mentalnych, począwszy od zwykłej senności w ciągu dnia do zagrażających życiu powikłań sercowo-naczyniowych. Ponadto SRBD mogą zwiększać ryzyko problemów psychologicznych, w tym depresji oraz uzależnienia od narkotyków, co z kolei może zaburzyć relacje społeczne oraz wpłynąć negatywnie na wydajność podczas pracy. Z tego względu SRBD mogą wpłynąć na jakość życia oraz mieć poważne konsekwencje społeczno-ekonomiczne, w tym utratę pracy i wypadki drogowe.

Najczęstsze postacie SRBD: chrapanie, zespół wzmożonego oporu górnych dróg oddechowych (UARS) i obturacyjny bezdech senny (OBS). Występują, gdy drogi oddechowe człowieka blokują się kilkakrotnie podczas snu, pomimo wysiłków zmierzających do oddychania. Tylna część języka opada w stronę gardła a swobodny przepływ powietrza zostaje zaburzony. Powoduje to głośne chrapanie i przerwy podczas oddychania skutkujące zmianą z głębszego do płytszego snu wraz z epizodami przebudzania się z uczuciem braku powietrza.

Stanowisko dotyczące leczenia zaburzeń oddychania podczas snu przyjęto podczas Kongresu FDI, który we wrześniu 2018 r. odbywał się w Buenos Aires.